پلاسما چیست؟
پلاسما یکی از چهار فاز اصلی ماده است.
(سه فاز دیگر:جامد، مایع، گاز)
پلاسما گاز شبه خنثایی از ذرات باردار و خنثی است که رفتار جمعی از خود ارائه می‌دهد.
واژه پلاسما به گاز یونیزه‌شده‌ای گفته می‌شود که همه یا بخش قابل توجهی از اتم‌های آن یک یا چند الکترون از دست داده و به یونهای مثبت تبدیل شده باشند.
یا به گاز به شدت یونیزه شده‌ای که تعداد الکترون‌های آزاد آن تقریباً برابر با تعداد یونهای مثبت آن باشد، پلاسما گفته می‌شود.
پلاسما پزشکی چیست؟
در چند سال اخیر پلاسما پزشکی
از یک میدان تحقیقاتی به استفاده‌ی پزشکی واقعی رسید.
ایجاد اولین گردهمایی دانشمندان پلاسما پزشکی جهان در گرایسوایلد و تاسیس مرکز پلاسما پزشکی برلین راه را برای آنکه این تکنولوژی نوآورانه به پلاسما پزشکی بالینی مبتنی بر شواهد تبدیل شود مسطح کرد.
حوزه‌ی اصلی کاربرد پلاسما در هر دو زمینه‌ی پزشکی و دامپزشکی کمک به التیام زخم است.
علاوه بر حوزه‌ی پوست، جراحی، دندانپزشکی و غدد در مابقی زمینه‌ها که نقطه‌ی کانونی تحقیقات جاری هستند نیز کاربردهای امیدوار کننده‌ای دارد. اما پلاسمای سرد چیست و چطور کار می‌کند؟ پلاسما چهارمین حالت بنیادین ماده پس از جامد، مایع و گاز است. پلاسما گاز یونیزه شده‌ای است که نه تنها حاوی الکترون‌ها و یون هاست، بلکه حاوی رادیکال‌های آزاد، گونه های برانگیخته شده، تابش فرابنفش و میدان‌های الکترو مغناطیسی است.
ترکیب این اجزا نوعی، خاصیت آنتی‌باکتریال (همچنین عفونتهای مقاوم شده در برابر داروها)،
خاصیت ضد ویروسی
ضدقارچی و ضدالتهابی بر روی زخم
تولید می‌کند.
پلاسما سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده، تکثیر سلول و رگزایی مرتبط با آن را نیز تسریع می‌کند.
نتیجه‌ی استفاده از پلاسما در یک ساختار پوستی به طور فیزیولوژیکی با به حداقل رساندن تشکیل اسکار همراه است.
نه آسیب به لایه‌های عمیقتر پوستی و نه عوارض جانبی دیگر در هیچ یک از موارد مستند بی‌شمار دامپزشکی و مطالعات بالینی در پزشکی انسانی مشاهده و گزارش نشده است.
استفاده از پلاسمای سرد برای چه بیماریهایی مفید است؟
پلاسمای سرد پزشکی و یا دندان پزشکی در درمان زخمها به خصوص زخمهای مزمن،
مثل زخم بستر و زخمهایی که به دلیلی دیابت به وجود میایند کاربرد دارد.
همچنین از این پلاسما جت در درمان زخمهای ناشی از عمل،
اختلالات پوستی ناشی از پاتوژن مثل عفونت قارچی،
زگیل و آکنه
و در دندان پزشکی در موارد
عفونت های دهانی
تبخال و بلیچینگ و ایمپلنت استفاده می شود.
درمان و پرداخت زخم با استفاده از پلاسما
۱- زخمها و فرایند درمان
زخمهای درمان ناپذیر یا کند درمان پوستی، هزینه قابل توجهی را برای مراقبت و درمان شامل می شوند که به نحو چشمگیری کیفیت زندگی بیماران را کاهش می دهد.
هر چند که زخمها و آسیبهای درمان زخم می توانند پیچیده باشند، تا حدودی مقاومت زخمهای سرکش در مقابل درمان نتیجه ای از تشخیص و ارزیابی اشتباه زخم است
و نیز به مدیریت ضعیف زخم و آسیبهای ناشی از آن باز می گردد.
به همین دلیل، پیشرفت ابزار مراقبت و درمان زخمها، مانند ابزارهایی که بر اساس پرداخت پلاسمایی هستند،
می توانند ارزش چشمگیری برای بیماران و برای سیستم درمان سالم داشته باشد.
(الف) آسیب پوست و درمان زخمها
هنگام آسیب، پوست توانایی قابل توجهی در بازیافت خود، از طریق فرایند بیو شیمی نشان می دهد. این فرایند درمان زخم را می توان به ۴ فاز تقسیم نمود:
۱-فاز ایست خونریزی
۲-فاز التهابی
۳-فاز باز یافت
۴-فاز بلوغ
(ب) عوامل موثر در درمان زخم
قاعدتاً، درمان عادی زخم، مراحل توصیف شده در بند قبل را دنبال می کند. در بسیاری از حالتها، التهاب اولیه می تواند بعنوان مرحله کلیدی در این درمان بحساب آید نه تنها برای مقابله با آلودگیهای باکتریایی، بلکه برای تکثیر و مهاجرت اولیه سلولی. طولانی شدن مرحله التهاب، مانع از حرکت به فاز سوم (باز یافت) شده و منجر به تداوم اختلال درمان، تخریب ECM و پیشرفت بافت مردگی می گردد. این طولانی شدن مرحله التهاب به دو علت است:
۱- عفونتهای شدید زخم
۲-کمبود اکسیژن (هیپوکسی)
پلاسما و درمان زخم و عفونت:
فناوری پلاسما در حوزه‌هایی مانند الکترونیک، هوا و فضا، مواد، خودرو سازی، نساجی، نفت و پتروشیمی و محیط زیست وارد شده است.
کنار همه این موارد، امروزه حوزه جدیدی برای استفاده از چشمه پلاسما به نام «کاربردهای زیست پزشکی پلاسما» (Plasma Biomedical Applications) ظهور کرده است.
در این حوزه جدید، زخمهای مزمنی مانند زخم پای دیابتی و زخم بستر با استفاده از پلاسما درمان می‌شوند.
در این فرآیند، پلاسما فعالیت ضد باکتریایی خاصی را بدون اینکه به بافت سالم پیرامون آن آسیبی وارد شود به صورت گزینشی در موضع فعال می‌کند.
استریلیزه‌کردن لوازم و قطعات پزشکی، ترمیم زخمها، از بین‌بردن سلول‌های سرطانی، از بین بردن عفونت چشم و سازگار کردن ایمپلنت‌ها برای قرار‌گیری در بدن انسان، مهندسی بافت، پردازش بیماری‌های پوستی، پردازش تومورها بر‌اساس فرآیندهای آپوپتوتیک و دندانپزشکی از دیگر کاربردهای زیست پزشکی پلاسما است که نتایج امید بخشی به‌دست آورده‌اند و از این روی، می‌توان رشد سریع این حوزه جدید در پزشکی را انتظار داشت.
یکی از کاربردهای وسیع این فناوری در درمان زخمهای بیماری دیابت است.
دیابت از بیماری‌های شایع و ناتوان‌کننده انسان است که می‌تواند مشکلات جدی را برای اندام‌ها ایجاد کند.
یکی از این مشکلات زخمهای مزمن و مقاوم به درمانی است که معمولا کف پای این بیماران ایجاد می‌شود و علت آن ایجاد اختلالات اعصاب محیطی و کم شدن جریان خون در اندام است.
کف پا دورترین قسمت بدن از قلب است و نسبت به دیگر بافت‌های بدن خون کمی دریافت می‌کند. بیماری دیابت در بلند مدت باعث کم شدن جریان خون در همه بدن می‌شود ولی این مشکل در پا جدی‌تر می‌شود، زیرا افراد مبتلا به‌دلیل اختلال در عروق محیطی، به ویژه در پاها، با کوچک‌ترین آسیب دچار بزرگ‌ترین مشکلات در پای خود می‌شوند و زخم پای دیابتی ایجاد می‌شود.
